اولین نشانه شیشه در ایران در حفاری های چغازنبیل میله های شیشه ای به رنگ سفید و سیاه بوده و براساس پژوهش های انجام شده کاربرد آن انعکاس نور در فضای داخلی بوده است.تاریخی که برای اولین شیشه یافت شده تخمین زده شده هزاره دوم پیش از میلاد است.

از قدیمی ­ترین اکتشافات شیشه ای همچنین می­ توان از مهره ­های شیشه­ ای در منطقه مارلیک استان گیلان نام برد که بر اساس تخمین باستان شناسان حدود 3 هزار سال قدمت دارند.

پس از ظهور اسلام در ایران استفاده از شیشه به اوج خود رسید و بیشترین کاربرد آن را در دوره سلجوقی می­ بینیم.در شهرهایی نظیر دمشق و قاهره هنر شیشه­ گری بسیار رواج داشته و کارگاه های زیادی به این هنر مشغول بوده­ اند. هنرمندان ایرانی نیز در این دوره فنون شیشه را از آنها آموختند وهمچنین هنرمندان ونیزی و فلورانسی نیز این هنر را از ایرانیان آموختند و آنرا وارد جهان غرب کردند. استفاده از تراش دادن و برشکاری شیشه در این دوره از مهمترین ویژگی شیشه کاری در این دوران می ­باشد.ازبیشترین آثار شیشه ­ای که در این دوران ساخته می ­شده می­توان به جام­ ها ، گلدان ­ها در اندازه ­های متفاوت، ظروف شیشه­ ای کوچک و بزرگ، عطردان­ها و اشیا تزئینی کوچک به شکل حیوانات اشاره کرد.

پس از حمله مغول به ایران متاسفانه این هنر با افول روبرو شد و جای خود را به کاشی­ کاری و سفالگری داد. در دوره تیموری هنر شیشه ­گری مجدد رواج پیدا کرد و شهرهای سمرقند و شیراز تبدیل به مراکز مهم شیشه ­گری ایران شدند اما پس از زمانی این هنر تضعیف شد تا زمان شاه عباس صفوی که هنرمندانی از خارج ایران برای آموزش فنون شیشه­ گری وارد کشور شدند و این هنر دوباره به اوج خود رسید.

حال که صحبت از تاریخچه و کاربرد شیشه در معماری ایران کردیم می­خواهیم به یکی از مهمترین کاربردهای شیشه در معماری سنتی ایران بپردازیم. ارسی ­ها یکی از اجزای ثابت در معماری ایرانی و در واقع پنجره­ای مشبک چوبی با نقوش هندسی و گیاهی هستند که درون این نقوش شیشه­ های رنگی با رنگ های آبی، قرمز، زرد و سبزنصب می­ شوند. ویژگی مهم این پنجره ­ها این است که نحوه باز شدن آن مانند پنجره ­های مرسوم امروزی نبوده و به جای باز و بسته شدن بصورت لولیی به سمت بالا باز می ­شود. این پنجره­ ها در دوره صفویه در معماری ایران رواج پیدا کردند و در دوره قاجار تکامل پیدا کرده و از جایگاه خاصی برخوردار شده ­اند. از آنجایی که هزینه قابل توجهی صرف ساخت این پنجره ­ها می ­شد در بناهای خاصی از آنها استفاده می­ شد و افراد با وضع مالی بهتری ازآنها استقبال می ­کردند. از نمونه بناهای باارزش معماری که ارسی­ ها در آن اجرا شده ­اند می ­توان به شمس العماره، کاخ گلستان، چهل ستون، خانه طباطبایی­ ها و باغ دولت آباد اشاره کرد.

از جمله دلایل استفاده از ارسی می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

نور: نوری که از طریق این پنجره وارد فضای داخلی می­ شود نه خیلی کم و نه خیلی زیاد است و وجود شبکه بندی و شیشه رنگی باعث ایجاد یک نور ملایم و مطلوب در فضا می ­شود.

رنگ: وجود شیشه رنگی باعث ایجاد نوعی بازی رنگی در فضا می­ شود و استفاده از چند رنگ محدود فضای خاص و آرامش بخشی را ایجاد می ­کند که هر کدام از این رنگ ها از نظر روانشناسی تاثیر خاصی را بر انسان می­ گذارند.

محرمیت: همانطور که می­دانیم محرمیت در معماری سنتی ایران نقش مهمی داشته است و استفاده از ارسی ­ها نیز یکی از عواملی است که دید از بیرون به درون خانه را محدود می­ کند.

خواص صوتی: فرم­های هندسی ارسی­ ها همچون کندوی زنبور عسل دارای خواص صوتی می­ باشند.

نقوش هندسی: از آنجایی که برخلاف زمان­ های گذشته استفاده از نقوش انسانی و حیوانی ناپسند دانسته می­ شده در این دوره از ترکیب­ های هندسی و انتزاعی استفاده بیشتری می ­شده است.

زیبایی: استفاده از گره­ سازی با نقوش هندسی در ترکیب با شیشه­ های رنگی جلوه خاصی را به بنا می­داده و فضای زیبا و خاصی را به وجود می­ آورده که یکی از دلایل استفاده از این نوع پنجره می ­باشد.

دور کردن حشرات: از ویژگی­ های جالب ارسی­ ها دور کردن حشرات به علت ایجاد نورهای خاص و رنگی می­ باشد.